Thema: leefbaarheidsonderzoek

  
Oostveen Bureau Info home
Thema's / projecten

© 1997-2022 OOSTVEEN

 

  

  

  

  

  

 

   

 

    

Bewoners hechten veel belang aan een prettige en leefbare woonomgeving. Omdat zij er dagelijks vertoeven, zijn bewoners dé specialisten als het gaat om het in kaart brengen van de leefbaarheid in hun buurt. Bij leefbaarheidsonderzoek worden daarom vaak de bewoners zelf geraadpleegd. Oostveen Beleidsonderzoek en Advies biedt daarvoor de instrumenten, zoals enquêtes (ook op buurtniveau), interviews en groepsdiscussies.
Onderwerpen op deze pagina:

 Waarom onderzoek naar leefbaarheid en veiligheid?

Naar boven
  
Leefbaarheid in de buurt is in de loop der tijd een belangrijk beleidsthema geworden. Voor bewoners is hun woonbuurt een plek waar ze zich thuis willen voelen, waar hun kinderen veilig over straat kunnen gaan en waar de nodige voorzieningen aanwezig moeten zijn. De directe woonomgeving is een plek waar bewoners en de overheid elkaar weten te vinden en gezamenlijke belangen hebben. Relatief kleine ingrepen kunnen soms veel effect hebben op de woonbeleving van bewoners. In andere buurten is méér nodig - en in ieder geval maatwerk. Bewoners in verschillende buurten bewonen niet alleen verschillende woningen in verschillende woonomgevingen, maar hebben ook verschillende persoonlijke kenmerken en variërende wensen over de inrichting van hun woonomgeving en aanpak van veiligheidsproblemen.
Om te weten hoe een buurt er voor staat en welke ingrepen gewenst zijn is onderzoek nodig, waarbij meestal de bewoners worden geraadpleegd. Dat kan op verschillende manieren.
   

 Verschillende vormen van leefbaarheidsonderzoek

Naar boven
  
Wanneer het belangrijk is alle buurten in kaart te brengen, onderling te vergelijken en in de tijd te kunnen volgen (zoals in een buurtmonitor) worden meestal bewonersenquêtes ingezet. Een enquête kan een goed beeld geven van de beleving van de woonomgeving, ervaren problemen in de buurt en het vertrouwen van bewoners in de toekomst van hun buurt. Een bekend voorbeeld is de Leefbaarheids- en veiligheidsenquête, die in alle gemeenten van het grote stedenbeleid periodiek wordt gehouden. Ook veel andere gemeenten werken met een variant op deze enquête. Een nadeel van een traditionele bewonersenquête is dat een groot aantal personen moet worden ondervraagd om de verschillende buurten/wijken betrouwbaar te kunnen vergelijken.
In een ander bekend voorbeeld, de LeMon enquête (Leefbaarheids Monitor) wordt dat probleem deels ondervangen door vragen te stellen in de vorm van rapportcijfers. Doordat rapportcijfervragen andere betrouwbaarheismarges hebben dan ja/nee vragen volstaan kleinere steekproeven. Oostveen maakt in veel leefbaarheidsonderzoek gebruik van een combinatie van rapportcijfervragen, 'gewone' enquêtevragen en enkele open vragen, waardoor een deel van de informatie op laag schaalniveau betrouwbaar beschikbaar kan komen.
Als het onderzoek betrekking heeft op een wijk of buurt zijn vaak specifiekere vragen aan de orde. Wat zijn de specifieke knelpunten in dit gebied? Waarom precies geeft een gebied een onveilig of verpauperd gevoel? Wat maakt dat bewoners zich wel thuisvoelen in en identificeren met hun buurt? Wat voor ideeën hebben bewoners over de herinrichting van hun straat of park? In deze gevallen ligt meer kwalitatief onderzoek voor de hand, zoals enquêtes met meer open vragen, groepsdiscussies of interviews.
Behalve het rechtstreeks benaderen van bewoners, is het mogelijk om (ook) professionals uit de wijk te ondervragen. Een wijkagent, stadsdeelmanager, welzijnswerker, voorzitter van een bewonersvertegenwoordiging of directeur van een basisschool weet heel erg veel over de knelpunten en sterke punten in hun buurten. In sommige gevallen heeft het raadplegen van sleutelfiguren de voorkeur boven het rechtstreeks benaderen van bewoners.
Tot slot kunnen als aanvulling bestaande registraties worden geraadpleegd, zoals een klachtenregistratie of meldingen bij politie of woningcorporatie. De registraties geven misschien geen volledig beeld, maar zeker een indicatie van de aard van de problemen in de buurt. Overigens is het leefbaarheidsonderzoek van Oostveen nadrukkelijk niet alleen op problemen gericht, maar nadrukkelijk ook op de sterke punten en mogelijkheden in elke buurt.
  

Rapportcijfers bewoners voor straatverlichting en speelmogelijkheden, per wijk, Capelle aan den IJssel, najaar 2005.
Rapportcijfer jongerenvoorzieningen, Smallingerland

Bron: Buurtmonitor/Bewonersenquête Capelle aan den IJssel.
    

 Voorbeelden van projecten Naar boven

 
Buurtmonitors/Wijkatlassen. Oostveen Beleidsonderzoek en Advies verzorgt veel leefbaarheidsonderzoek in het kader van een periodieke Wijkatlas of Buurtmonitor. In de gemeenten Capelle aan den IJssel, Roosendaal, Smallingerland, Heusden en Leidschendam-Voorburg wordt eens in de twee tot vier een grote bewonersenquête gehouden. De resultaten worden verwerkt in de wijkatlas of buurtmonitor.

Apeldoorn: monitor leefbaarheid rond AZC . In Apeldoorn wordt in de zomer van 2022 een nieuw asielzoekerscentrum geopend in panden die eerder werde gebruikt door GGNet (geestelijke gezondheidszorg). Oostveen ontwikkelde samen met de gemeente, COA, politie, GGNet en omwonenden (vertegenwordigd in een Omwonendenoverleg) om de mogelijke effecten van het AZC op de leefbaarheis in omliggende woonbuurten te kunnen monitoren. Vlak voor de opening wordt een nulmeting uitgevoerd; een jaar later vindt een nieuwe meting plaats. Er wordt gebruik gemaakt van een bewonersenquête en registratiecijfers van politie, gemeente en COA.

Amersfoort: Meningspeiling wijkperspectief.

Alphen aan den Rijn: Stadspeiling leefbaarheid.

Hengelo: belevingsonderzoek allochtone bewoners.

Eindhoven: evaluatie inzet buurtwebsite om bewoners te betrekken bij leefomgeving.

  
 
 Meer informatie Naar boven
Andere onderzoeksthema's Buurtmonitoring
Veiligheidsonderzoek
Lokale trendrapporten